Het Jazz Orchestra of the Concertgebouw, ik vind het nog steeds een vreselijke naam hoewel de aanwezigheid van concertgebouw wel, dat is een begrip, ook in het buitenland, daarom vanaf nu kortweg JOC. Opgericht in 1996 is het JOC uitgegroeid tot een van de beste jazz collectieven in Europa en zeker een van de progressiefste. Op dit album zijn gedurende ruim 75 minuten een twaalftal composities te horen geschreven door negen millennials uit de Nederlandse jazzscene. (millennials ook wel genoemd generatie Y is grofweg geboren tussen 1981 en 1996). De composities zijn afkomstig van pianist/componist Gideon van Gelder (1983), broer van Ben van Gelder, Joris Roelofs (1984, saxofoon), gitarist Reinier Baas (1985), zangeres, pianist Maartje Meijer, saxofonist Ben van Gelder (1988), saxofoniste Tineke Postma (1978), zangeres Simin Tander (1980), Morris Kliphuis hoornist ( 1986) en saxofonist Maarten Hogenhuis (1986), het lijstje klopt dus we ongeveer, van Maartje Meijer kon ik niet zo snel de leeftijd achterhalen, feminiene trots?

Wellicht ter verduidelijking van het initiatief van dit album volgt hier een korte compilatie van de hoestekst : een gedeelte van een interview met Marius Kliphuis (hoornist/componist/improviser) “The biggest lesson I learnt in New York is that I am European, and jazz is an American music style- originally the way for an oppressed black minority to express their right to freedom. It gives a unique character and energy to this music. But I’m just a boy from Hilversum”. Met deze verklaring geeft Kliphuis een glimp van het inzicht van de nieuwe generatie van de Nederlandse jazz en improvisatie muzikanten en die van de millennials in het bijzonder. Kliphuis refereert aan de afstand die er ligt tussen zijn persoonlijke achtergrond en het ontstaan van de jazz, de nieuwe generatie Europese jazzmusici hebben alle mogelijkheden om de Amerikaanse jazztraditie in zich op te nemen en velen hebben ook de mogelijkheid om te studeren in de V.S., maar tezelfdertijd voelen ze een zekere ambivalentie tot dat erfgoed, omdat ze hun eigen geluid willen ontwikkelen. Daarenboven komt nog het feit dat de jazzmuziek meer en meer wordt beïnvloed door pop, hip hop en world muziek.

Voor zover de tekst in het cd boekje, daar ben ik het in grote lijnen mee eens, maar de min of meer gescheiden ontwikkeling van de oorspronkelijke Amerikaanse jazz en die uit Europa is al veel langer aan de orde. De exodus van Amerikaanse jazzmuzikanten richting Europa begon al heel vroeg, in de V.S. was er de segregatie en daarmee gepaard gaand de minachting voor de unieke voortbrengselen van de Amerikaanse muzikale geschiedenis, blues en jazz. Dus gingen veel Jazz (en blues) muzikanten steeds vaker hun geluk beproeven in Europa waar ze gewaardeerd werden. De beste Europese musici leerden veel door het begeleiden van deze bezoekers uit de V.S. maar tezelfdertijd nam ook de behoefte toe in Europa voor een eigen interpretatie van de jazz of zoals ze het liever noemden geïmproviseerde muziek. Dat leidde weer tot een nieuwe stroom van Amerikaanse free jazz musici die hier wel werden gewaardeerd en met open armen werden onthaald (Albert Ayler, Art Ensemble, Archie Shepp etc.). Inmiddels is er een duidelijke Europese stroming in de jazz die zich baseert op de Europese muziektraditie uit klassieke of volksmuziek bronnen en niet meer zozeer op de Amerikaanse bronnen van blues en gospel.

De muziek op dit album is daar het levende voorbeeld van. De volledige bezetting van het JOC op dit album is als volgt : Dirigent: Rob Horsting, Marco Kegel (1ste altsax, sopraansax, klarinet, fluit, altfluit), Tineke Postma (altsax, sopraansax, fluit), Simon Rigter (tenorsax, fluit), Sjoerd Dijkhuizen (tenorsax, klarinet, basklarinet), Juan Martinez (baritonsax, basklarinet), Wim Both (1ste trompet), Erik Veldkamp, Jan van Duikeren en Ruud Breuls (trompet), Jan Oosting (1ste trombone), Ilja Reijngoud, Bert Boeren (trombone), Martin van den Berg (bastrombone), Peter Beets en Rob van Bavel (piano), Martijn van Iterson (gitaar), Frans van Geest (contrbas), Marcel Seriese (drums). De muziek werd live opgenomen in de Bernard Haitinkzaal van het conservatorium van Amsterdam 21/22 februari 2020.

Jan van Leersum